1988 թվականին վրա հասավ համազգային մեծ աղետը՝ երկրաշարժը:
Տարիներ անց՝ 2001 թվականին «Հայֆիլմ» կինոստուդիան նկարահանեց «Ուրախ Ավտոբուս» ֆիլմը, որը պատմում է 1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժից հետո միայնակ մնացած երեխաների և մեծահասակների մասին:
Ֆիլմը
Երկրաշարժից տարիներ անց էկրան բարձրացավ Ալբերտ Մկրտչյանի ֆիլմը: Ֆիլմում երկրաշարժից տուժած մարդկանց պատմութուններն են, որոնք ներկայացված են հավաքական ձևով, հավաքական կերպարների միջոցով:
Ֆիլմի ռեժիսոր Ալբերտ Մկրտչյանն ականատես է եղել 88-ի երկրաշարժին և լինելով գյումրեցի` կարողացել է ստեղծել մի ֆիլմ, որ լիարժեք պատկերացում է տալիս հետերկրաշարժյան կյանքի ու երկրաշարժ տեսած մարդու մասին:
Ֆիլմը նկարահանվել է Գյումրիում: Գյումրու բակերից մեկում, որի պատկերը մարդկանց հիշողությանն այնքան հարազատ է, որքան օրինակ «Մեր մանկության տանգոն» ֆիլմի պատշգամբը:
Ո՞վքեր էին դերերում
Ֆիլմի գլխավոր դերում Գագիկն է՝ չարաճճի ու ակտիվ երեխան, որին հիշելիս նախ և առաջ հիշում ենք «ընկեր Սաթենիկ» արտահայտությունը:
Տարիներ անց, bravo.am-ին տված հարցազրույցում Գագիկի դերակատար Ժորա Բաղդասարյանը պատմել է, թե ինչպե՞ս է Ալբերտ Մկրտչյանը հենց իրեն ընտրել Գագիկի կերպարի համար.
«Ալբերտ Մկրտչյանը սիրում էր գյուղ գալ, կտրվել աղմուկից, առանձնանալ: Մտերիմ էր տատիկիս հետ: Ինչևէ, հերթական անգամ, երբ եկավ մեր տուն, ընդամենը 7 տարեկան էի։ Իմացա՝ հյուրեր ունենք, եկա՝ կեղտոտ, փոշոտ, միայն աչքերս էին փայլում, և առանց բարևելու, Ալբերտ Մուշեղիչին ասացի՝ «Ե՛լ, հելնենք կռիշ»: Նա հարցրեց՝ «Ի՞նչ կռիշ», ասացի՝ «Հե՛լ, կտեսնես»: Հետո հարցրեց՝ «Բալիկ ջան, կցանկանա՞ս ֆիլմում նկարվել», ես էլ միանգամից մուննաթով պատասխանեցի՝ «Չէ, չեմ ուզում»։ Ալբերտ Մուշեղիչն այդ րոպեին ասաց՝ «Հենց սրան էլ նկարելու եմ «Ուրախ ավտոբուս»-ում»: Դե, իհարկե, ես գլխի չէի ընկնում՝ ինչ է նկարելու, և ինչու է այդպես ինձ նայում»:
Դերերում
- Անահիտ Քոչարյան – Սաթենիկ
- Գեորգի (Ժորա) Բաղդասարյան – Գագիկ
- Սուսաննա Բաղդասարյան – Մարուս
- Ազատ Գասպարյան – Գառնիկ
- Սոս Սարգսյան – քահանա
- Միքայել Պողոսյան – Խորեն
- Ռազմիկ Մարգարյան – Ղազարոս
- Ֆելիքս Գրիգորյան
- Հասմիկ Կիրակոսյան
– Այ տղա դո՞ւ ես, դու ստեղ ի՞նչ գործ ունիս…
– Դու չսեցի՞ր՝ կմրսիս, ցուրտ է, գնա ձերոնց մոտ, ես էլ էկել եմ…
– Այ լակո՛տ, ես սեցի գնա ձերոնց մոտ, խո չսեցի՞՝ արի իմ տունս:
– Նախ բերանդ չափավոր բաց, ընկեր Սաթենիկ, երկրորդն էլ… Ըտպես բառերով էրեխա չեն դաստիարակե:
– Ռուբե՛ն, էս ո՞ւր կերտաս, մեր ազգի պարծանք…
Ռուբե՛ն, ինչխոր ավտոբուսի արբանյակն էղնիս:
-Մորս նկարը տուր էրտամ, պադին եմ զարգե…
Օրմ էլ, օր տունդ դինամիտով պայտցնեմ, չզարմանաս:
-Պրն. Բաղդասարյան, ես Ձեզի շատ կխնդրեմ ու կպահանջեմ, օր ընձի հետ ալեգորիաներով չխոսիք:
-Էրեխին անտեր չսես, ինքն անտեր չէ՜…
Ինքը ծնողներ է կորցրե, բայց անտեր չէ…
Արի՛, գնացինք…
-Դու իմ մերս բդի էղնիս…
Ես կուզեմ, օր ըտպես էղնի:
– Հայ, հա՜յ, հլը ըսոր ուղեղի ծալքերին նայեք:
-Ինչ սես, ինչ ուզես, կենեմ…
Ուր կուզես, կվազեմ…
Բազար կերտամ, լվացք կենեմ, ճաշ կեփեմ, կուզես զիբիլը կթափեմ…
Մենք ընպես լավ ընտանիք կէղնինք:
-Խորեն քեռի, փախի՜, էն լաչառ կնիգն էկավ:
-Դու հեչ խիղճ ունի՞ս…
Փոխանակ հարցնես՝ հիվանդ ես, հիվանդ չես, սոված ես, սոված չես,
Վռազ էդ լաչառ կնգան կկանչես…
-Դու ուրիշ էրեխա չունիս, չէ՞…
Ընձի դուս չես էնե, չէ՞…
-Դու կամուսնանաս, ես հեր կունենամ…
Հետո էլ… Հերս կսեր՝ ընտանիքը բդի էղնի հորից, մորից ու էրեխուց:
-Ընկեր Սաթենիկ, ես մենակ եմ, դու մենակ ես, Խորեն քեռին մենակ է…
Հմի իրեք մենակ մարդ բդի միանան իրար…
Ընձի հեր է պետք:
