Կարեն Կարագուլյան․ ԱՄՆ-ում ապրող հայ դերասանի ընտանիքի ու կինոկարիերայի մասին

2024 թվականի մայիսի 21-ին Շոն Բեյքերի «Անորա» ֆիլմն արժանացավ Կաննի կինոփառատոնի «Ոսկե արմավենու ճյուղին»: Ժյուրիի որոշման հրապարակումից հետո դահլիճում 10 րոպե չդադարեցին ծափերը։

Այսօր Շոն Բեյքերի «Անորա» ֆիլմը շարունակում է մնալ «Օսկարի» ֆավորիտներից: Ֆիլմի գլխավոր դերերում հանդես են եկել նաև հայ դերասաններ՝ Կարեն Կարագուլյանը և Վաչե Թովմասյանը։

Կարագուլյանը հանդիսատեսին ծանոթ է ռեժիսոր Շոն Բեյքերի անկախ կինոնախագծերում իր մասնակցության շնորհիվ:

Նոր հազարամյակի սկիզբը հայ արտիստի համար նշանավորվեց ամերիկացի ռեժիսոր Շոն Բեյքերի հետ բարեկամության և ստեղծագործական համագործակցության մեկնարկով։ Այն ժամանակ Բեյքերը նկարահանում էր դրամայի տարրերով կատակերգություն՝ «Չորս տառ բառ»՝ հիմնված իր իսկ սցենարի վրա և հրավիրեց դերասանին խաղալու բենզալցակայանի անհայտ ծառայողի դերը։ Ցածր բյուջեով ֆիլմը թեև հումորային է, բայց բավականին անմիջականորեն հեռուստադիտողին ականատես է դարձնում մի քանի երիտասարդների խոսակցության՝ ամերիկյան արվարձաններում երեկույթի ժամանակ: Ֆիլմն առաջին անգամ ցուցադրվել է 2000 թվականին Սիրակուզայի B-Movie կինոփառատոնում, իսկ 2002 թվականին թողարկվել է DVD սկավառակով։

Հետագա տարիներին, նոր ֆիլմի համար դերասանական կազմ հավաքելիս, անկախ ռեժիսորը չմոռացավ հրավիրել տաղանդավոր հային՝ սկզբում առաջարկելով նրան էպիզոդիկ դերեր։ 2004թ.-ին Կարենը նկարահանվեց Takeout սոցիալական դրամայում, որը պատկերում էր մի չինացի ներգաղթյալի առօրյան, որն աշխատում էր որպես առաքիչ Նյու Յորքի սննդի խանութում: Բեյքերի համագործակցությունը թայվանցի ռեժիսոր և սցենարիստ Շիհ-Չինգ Ցուի հետ արժանացել է մրցանակների Նեշվիլի կինոփառատոնում և առաջադրվել է նաև մի քանի այլ կինոմրցույթների:

«Բրոդվեյի արքայազնը» ֆիլմում Կարագուլյանը վառ դեր է խաղացել որպես խանութպան Լևոն, որը Բրոդվեյի կենտրոնում կեղծ դիզայներական հագուստ է գնում անօրինական Լաքիից, որը գոյատևում է կապիտալիստական տնտեսության ծայրամասերում և հանկարծ մենակ է մնում իր մեկուկես տարեկան որդու հետ։ Լաքին հայտնաբերում է վշտի և անսպասելի ուրախության աշխարհ՝ շփվելով մի տղայի հետ, որին նա հետագայում կանվանի Արքայազն: Ժամանակակից հասարակության խնդիրների մասին պարզ պատմությունը, որը հանդիսատեսին ներկայացվեց 2008 թվականի հունիսին Լոս Անջելեսի կինոփառատոնում, դրական ընդունվեց քննադատների կողմից, ինչի շնորհիվ արժանացավ մի քանի անվանակարգերի և մրցանակների:

2010 թվականի նոյեմբերին Բեյքերը սկսեց գրել Starlet-ի սցենարը Քրիս Բերգոխի հետ, իսկ 2011 թվականի օգոստոսին սկսվեց դրամայի արտադրությունը՝ գլխավոր դերերում ընտրելով Դրի Հեմինգուեյին և Բեթեզդա Ջոնսոնին։ Ըստ սյուժեի՝ Ջեյնը, որը նաև հայտնի է որպես Թես, վաճառքից ծեր տիկին Սադիից թերմոս է գնում, որտեղ նա հայտնաբերում է փողի գաղտնի պաշար: Երիտասարդ կինը սկզբում որոշում է ծախսել ամբողջ գումարը, բայց հասկանալով, թե որքան ուժեղ է մարդկային ջերմ հարաբերությունների քաղցը, նա ավելի է մտերմանում թոշակառուի հետ և ցանկանում է նրա հետ այցելել Փարիզ։ Կարենի մարմնավորած Արաշի արտահայտիչ, թեկուզ երկրորդական կերպարը դարձավ կինոգործիչների հյուսած կտավի ներդաշնակ տարրը, որի թողարկումը տեղի ունեցավ 2012 թվականի գարնանը։ Մյուս դերասանական կազմի հետ կատարողին շնորհվել է Ռոբերտ Ալթմանի մրցանակ։

Անգելինա Նիկոնովայի «Բարի գալուստ տուն» հեգնական կատակերգությունում Օլգա Դիխովիչնայայի հետ դերասանական զուգերգով Կարեն Կարագուլյանը էկրանի մյուս կողմում դիտորդներին տեղափոխեց ամերիկյան երբեք չքնած քաղաք, որտեղ մարդիկ ապրում են դժվար կյանքով՝ փորձելով հասնել բարեկեցության և հաղթել երջանկության համար պայքարում։ 2014 թվականի մայիսին Կինոտավրում ցուցադրվելուց հետո ֆիլմը դիտվեց լայն լսարանի կողմից։

2015 թվականի հունվարին «Սանդենս» կինոփառատոնում Բեյքերի և Բերգոխի ստեղծագործական տանդեմը ժյուրիի և հանդիսատեսի դատին բերեց «Tangerine» կատակերգական դրամատիկական ֆիլմը, որտեղ հայազգի ամերիկացու կերպարը տաքսիստ Ռազմիկն է, որը երկու տրանսսեքսուալների հետ միասին սեր և արդարություն է փնտրում Սուրբ Ծննդյան Լոս Անջելեսում: Ամերիկյան շոու-բիզնեսի առաջատար հրատարակությունը Variety ֆիլմը նկարագրել է որպես «Լոս Անջելեսի սեքսուալ առևտրի մեջ ներգրավված ամենատարբեր ենթամշակույթներից մեկի արտասովոր հում և մանրամասն դիմանկար»:

2017-ին դերասանի կինոգրաֆիան ընդլայնվեց «Ֆլորիդայի նախագիծ» ֆիլմում նկարահանվելով, որտեղ նրան ևս մեկ անգամ հրավիրեց անկախ ռեժիսորը, որը նրան առաջարկեց կերպարանափոխվել Նարեկ անունով և դառնալ չարաճճի, կամայական վեցամյա աղջկա մասին պատմվածքի մի մասը, որը զվարճանում է իր ընկերների հետ մեկ հարկանի Ամերիկայի մի փոքրիկ քաղաքում՝ Դիսնեյլենդից ոչ հեռու:

Իսկ 2019-ին Կարագուլյանի դրամատիկ տաղանդով տպավորված ամերիկացի ռեժիսոր և սցենարիստ Միխայիլ Ալոյանը, ում ծնողները ԽՍՀՄ փլուզման ժամանակ Հայաստանից փախել էին ԱՄՆ, հրավիրեց դերասանին գլխավոր դեր խաղալ «Այս երկիրը» կարճամետրաժ ֆիլմում։ Կարենի կերպարը Ազատ անունով ներգաղթյալն է, որը Լոս Անջելեսի փողոցներում կեղծ դիզայներական պայուսակներ է վաճառում։ Գիշերային դպրոցից մի կնոջ հետ հարաբերություններ սկսելուց հետո նա բախվում է ամերիկյան երազանքի անորոշությանը։

Կարեն Կարագուլյանն ամուսնացած է։ Նրա կինը՝ Սվետլանա Սվիդունովիչը, ծնունդով Սլավյանսկից, ավարտել է Դոնբասի պետական մանկավարժական համալսարանի դեֆեկտոլոգիայի բաժինը։ Նրանք չորս երեխա ունեն՝ Լեոն, Հելեն, Եվան և Լյուսին։

Կարագուլյանների ընտանիքն այժմ ապրում է Նյու Յորքում։ Սոցցանցերի իր էջերում դերասանը հրապարակում է լուսանկարներ և տեսանյութեր, որոնք լույս են սփռում նրա կինոկարիերայի զարգացման վրա, սակայն նա նախընտրում է իր անձնական կյանքի մանրամասներով չկիսվել կողմնակի մարդկանց հետ։

Դերասանի հասակը 180 սմ է։