Միլիտոն Կիրակոսյան՝ բալետի մենակատար

VNews Culture-ի այսօրվա զրուցակիցն է Ալ․Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի բալետային թատերախմբի մենակատար Միլիտոն Կիրակոսյանը:

Մինչ հարցազրույցին անցնելը, Ձեզ ինչպե՞ս դիմեմ՝ Միլիտո՞ն, թե՞ Միկա:

-Միլիտոն պապիկիս անունն է, շատ հազվադեպ է հանդիպում այդ անունը: Ինչպես Դուք եք Ձեր շարքի միջոցով մարդկանց պատմում բալետի ու բալետի արտիստների մասին, ինձ մոտ էլ մանկուց երազանք է եղել, որ պապիկիս անունը հնչի ու որքան հնարավոր է շատ ներկայացնեմ իր անունը: Դրա համար էլ ներկայացումներին միշտ խնդրում եմ, որ լիբրետոյում գրեն «Միլիտոն Կիրակոսյան»: Իսկ կյանքում, ընկերների համար, սոցիալական ցանցում ինձ դիմում են «Միկա»:

Պապիկը Ձեր կյանքում ի՞նչ դեր է ունեցել:

-Պապիկիս չեմ տեսել, ես եղել եմ երեք ամսական, երբ նա մահացել է: Բայց շատ բան եմ լսել նրա մասին: Նրա ընկերները, ինձ տեսնելով, ասում էին՝ «Գիտե՞ս՝ պապիկդ որքան լավ մարդ էր», «Պապիկդ որքան մարդկանց է օգնել», ու այդպես մանկուց տպավորված մեծացել եմ, որ ունեցել եմ շատ լավ պապիկ, որ մաքուր սիրտ է ունեցել ու միշտ ընկած մարդուն օգնել է: Պապիկս օրինակ է եղել, ու փորձել եմ միշտ նմանվել իրեն: Ասում են՝ պապիկս հպարտացել է ինձնով ու այդ մի քանի ամիսներին ինձ շատ սեր ու ջերմություն է տվել: Ու ինձ թվում է՝ այնտեղ՝ վերևում, իմ յուրաքանչյուր ուրախությունով ուրախանում ու հպարտանում է: Ու համոզված եմ, որ իմ բալետային թեկուզ ամենափոքր հաջողությունով պապիկս երջանիկ է: Համոզված եմ՝ նա գոհ է, որ ընտրել եմ պարի ուղին:

Միլիտոն Կիրակոսյան-1

Պատմեք, ինչպե՞ս եք հայտնվել բալետային աշխարհում:

-Պարը միշտ սիրել եմ: Մայրս պատմում է, որ մանկուց հեռուստացույցի դիմաց միշտ պարել եմ: Խմբակ էի հաճախում, երբ մի օր մի զույգ եկավ: Սկսեցին պարել Էդիթ Պիաֆի երաժշտության տակ, ու տղան բալետային էլեմենտներ էր անում, պտտվում, պիրուետներ ու թռիչքներ անում: Նայում էի այդ տղային ու զարմանում, թե ինչպես է կարողանում նման շարժումներ անել: Այդ ժամանակ ես տասը տարեկան էի: Երբ պարն ավարտվեց՝ մոտեցա ուսուցչուհուն և ասացի, որ ուզում եմ այդ տղայի պես պարել: Ինձ ասացին, որ բալետ պարելու համար պետք է գնալ Պարարվեստի ուսումնարան: Ու այդպես սկսվեց իմ բալետային կարիերան, ինչի համար ես անչափ ուրախ եմ: Իմ ծնողները չգիտեին՝ բալետն ինչ է, ես՝ նույնպես: Բայց ինձ ոչինչ հետ չպահեց, ու հասա նրան, որ այսօր պարում եմ ազգային ակադեմիական թատրոնում:

Միլիտոն Կիրակոսյան-2

«Սպարտակ» բալետ

Ձեր ամենանշանակալից դերը Կրասոսի կերպարն է «Սպարտակ» բալետում, որտեղ մարմնավորում եք դաժան կերպարի, մինչդեռ թատրոնում Դուք ունեք բարի ու կամեցող մարդու համբավ:

-Գիտեք, ուսումնարանում ես միշտ դրական կերպարներ եմ մարմնավորել: Ալբերտի դերը՝ («Ժիզել»), Արմենի դերը («Գայանե»), ու իմ մտքով երբեք չի անցել, որ ես կկարողանամ բացասական կերպար մարմնավորել: Թատրոնում մի անգամ ինձ հարցրին՝ «Քեզ կպատկերացնե՞ս Կրասոսի դերում»: Ասացի՝ «Չէ, ես Սպարտակ եմ, ես դրական կերպար կպարեմ»: Մտքովս ընդհանրապես չի անցել, որ կկարողանամ Կրասոսի դերում խաղալ: Բայց, երբ հնարավորություն ընձեռվեց ու սկսեցի փորձել՝ հասկացա, որ ինձ ձգում է այդ դերը, ինչ-որ բան ինձ գրավում է: Միաժամանակ, շատ բարդ է, որովհետև, լինելով դրական մարդ, բացասական դեր կերտելը շատ ծանր է: Ամբողջությամբ խաղում եմ այդ դերը: Կրասոսի դերը բարդ է թե՛ խարակտերային առումով, թե՛ տեխնիկական, որովհետև կան շատ մանր մկանային շարժումներ, վայրկենական փոփոխություններ, որոնք պետք է շատ սերտես, շատ պարապես, որ կարողանաս մարդկանց հասցնել:

Դրական հերոսների հանդեպ հանդիսատեսը միշտ ավելի լավ է տրամադրված, քան բացասականի: Մտավախություն չունեի՞ք, որ հանդիսատեսը գուցե Ձեզ չսիրի:

-Բոլոր տեղերում այդպես է, մարդիկ սիրում են դրական, լուսավոր հերոսի: Բայց, երբ կատարողը կարողանում է կերպարի լիցքերը փոխանցել հանդիսատեսին, երբ զգացողությունները լիովին հասցնում է, տեխնիկապես ճիշտ ներկայանում՝ վախ չի ունենում, որ չի սիրվի: Հանդիսատեսը՝ տեսնելով, որ արտիստը շատ լավ է մարմնավորում բացասական կերպարին՝ լինի բալետում, ֆիլմերում, թե ներկայացման մեջ, հիանում է, թե ինչպես է վատ կերպարը կերտվում: Բացասական հերոսին կերտելն ավելի բարդ ու դժվար է: Մտավախություն չեմ ունեցել, որ ինձ չեն սիրի կամ չեն ընդունի: Բեմում փորձում եմ բացասականը շատ տալ, որ հանդիսատեսը հավատա: Բացասական հերոսն էլ իր տեղն ու իմաստն ունի: Առանց չարի բարուն չես տարբերի:

Միլիտոն Կիրակոսյան-3

«Սպարտակ» բալետ

Ինչպե՞ս եք մոտեցել դերին:

-Իմ առաջին լուրջ դերն է եղել Կրասոսը: Ու պատասխանատվությունը շատ մեծ էր: Միանգամից պարել «Սպարտակ» ու հենց Կրասոսի դերը, շատ դժվար է: Նման բալետում նման դերերից հետո դու չգիտես՝ կգնա՞ս առաջ, թե՞ հակառակը: Պետք է կա՛մ լավ պարես, կա՛մ ընդհանրապես չմոտենաս այդ դերին: Պարել եմ առաջին անգամ 19 տարեկանում: Հիմա Կրասոսն իմ ամենասիրելի կերպարն է, ինձ համար հարազատ կերպար: Ամեն անգամ, երբ պատրաստվում եմ այդ դերին, իմ ներսում ինչ-որ բան է փոխվում: Այդ դերի հետ դարձել եմ մի մարմին:

Ունե՞ք բնավորությամբ նմանություն Կրասոսի հետ:

-Բացարձակ ոչ մի նմանություն չունեմ: Կրասոսը եղել է շատ դաժան, իշխող, վատ մարդ: Ես, բարեբախտաբար, այդպիսին չեմ (Ծիծաղում է - Հեղ․):

Կրասոսը դաժան է, բայց նպատակի հետևից է գնում: Նա պետք է հաղթի ու գնում է այդ ճանապարհով, ամեն ինչ անում է հաղթանակի համար:

-Ես էլ եմ Կրասոսի պես գնում իմ նպատակների հետևից, բայց ինձ համար կարևոր է, թե ինչ ճանապարհով: Գուցե իմ ու կերպարի մեջ ինչ-որ բաներ համընկնի, բայց ոչ լիովին, որովետև ես երբեք չեմ անցնի մարդու վրայով, որպեսզի հասնեմ իմ ուզածին:

Մարդու վրայով չանցնելը կերպա՞րն է սովորեցրել:

-Ո՛չ, մինչ կերպարը մարմնավորելն էլ ես արդեն այդ սկզբունքն ունեի: Երբ մարդն արդեն իր «ես-ն» ունենում է, ոչ մի կերպար չի կարող իր վրա ազդել:

Միլիտոն Կիրակոսյան-4

«Սպարտակ» բալետ

Գո՞հ եք կերպարի մարմնավորումից:

-Ես երբեք համեմատություն չեմ մտցնում՝ ով ինչպես է պարում տվյալ կերպարը: Ես պարում եմ այնքան, ինչքան կարողանում եմ: Երբեք գոհ չեմ լինում իմ պարից, աշխատանքից: Եթե գոհ լինես էլ, չես ուզենա էլի մի բան, մի նոր էլեմենտ ավելացնես պարին: Ամեն կատարումից հետո ասում եմ՝ ավելին կկարողանամ անել: Կողքից ինձ գովում են, բայց ես ինքս ինձ երբեք չեմ գովում: Ես ինձ միշտ նայում եմ այն աչքով, որ կարող եմ ավելին:

Ունե՞ք երազանքի այլ դերեր, որոնց ձգտում եք:

-Արտիստները միշտ էլ երազում են տարբեր դերերով հանդես գալ, որովհետև դա նորություն է բերում կյանք, կարիերա: Միշտ նույն քառակուսու մեջ չես լինում: Թեպետ ես ինձ միշտ պատկերացրել եմ դրական դերերով, բայց նաև բացասական դերեր եմ պարել: Կարծում եմ, որ արտիստը չպետք է սահմանափակվի մի ոճի կերպարով ու տարբեր դերերում հանդես գա: Երազելը չեմ երազում, կա ցանկություն «Գայանեի» մեջ Արմեն կամ Գիքո պարել, «Կարմեն» բալետում պարել:

Միլիտոն Կիրակոսյան-5

«Դոն Քիշոտ» բալետ

Բալետի հետ կապված ի՞նչ երազանքներ ունեք:

-Մանկության երազանք ունեի, որ ամբողջ աշխարհին ներկայացնեի իմ պարը: Երազել եմ, բայց չեմ հասել, որովհետև, ինչպես ասում են, «Երկու երնեկ մի տեղ չի լինում»: Բալետային կարիերայում չեմ ունեցել հաջողություն, բայց կյանքում ունեցել եմ այլ ձեռքբերումներ: Եվ հենց անձնական կյանքի ձեռքբերումներն ինձ հետ պահեցին բալետում ավելի լուրջ հաջողություններից:

Անձնական կյանքիդ ձեռքբերումները որո՞նք են:

-Կազմել եմ ընտանիք, ունեմ երեխա: Արդյունքում տարիներ կորցրի բալետային կարիերայում: Ես ունեի ընտրություն՝ այդ տարիներին լինել դրսում ու դրսի թատրոններում պարել, բայց չունենալ ընտանիք: Ես ընտրեցի ընտանիքը, և ուրախ եմ, որ այսօր ունեմ երեխա, որն ինձ համար ամեն ինչ է: Դրսում բալետային կարիերայի փոխարեն ես ընտրեցի Երևանում ընտանիքը, ընտրեցի իմ կողակցին: Չուզեցի հարաբերությունները թողնել ու գնալ արտասահման: Եթե գնայի՝ չգիտեմ այսօր նրան կունենայի, թե ոչ:

Միլիտոն Կիրակոսյան-6

Չե՞ք փոշմանել:

-Չեմ փոշմանել: Երբեք էլ ուշ չէ, որովհետև եթե փորձեմ՝ կարող եմ հիմա էլ ինչ-որ չափով իրականացնել իմ երազանքի մի փոքրիկ մասնիկը՝ երկու կամ երեք տարով գնալ արտասահման: Բայց ընտանիքը կարող էի չունենալ: Որդիս շուտով կդառնա 3 տարեկան:

Ձեզ արդեն բեմում տեսե՞լ է:

-Մեկ-երկու անգամ տեսել է: Ու շատ ուժեղ արձագանք է տալիս: Գուցե ինձ չի ճանաչել բեմում, բայց գիտեր, որ պապան պարում է ու մայրիկին ոգևորված ասում էր․ «Տե՛ս, պապան է պարում, տաշիիի»: Որդիս էլ է սիրում պարը, ու երաժշտության տակ սիրում է պարել: Ես անընդհատ մտածում եմ, որ լավ օրինակ ծառայեմ որդուս, որպեսզի կյանքում նա չսխալվի: Ճիշտ է՝ բոլոր մարդիկ էլ սխալվում են, բայց նա աշխատի նաև ուրիշների սխալների վրա սովորել, ինչն ավելի դժվար է ու ամեն մարդու հասանելի չէ: Որքան կարողանամ՝ կլինեմ իր կողքին, ու եթե ինքն իր ճանապարհից շեղվի՝ միշտ ճիշտ ուղու վրա կդնեմ: Նպատակս է, որ որդիս լինի լավ մարդ:

Միլիտոն Կիրակոսյան-7

Ձեր բնավորության ո՞ր գծերի շնորհիվ է, որ գիտեք՝ կհասնեք հաջողության:

-Մաքրության, առաջնային մաքուր սիրտ ունենալու: Լինեմ մաքուր նախ իմ անձի նկատմամբ, հետո այդ մաքրությունը պահեմ այլ անձանց նկատմամբ նույնպես: Պետք է հարգել դիմացինին, որ այդ հարգանքը հետ ստանաս: Դիմացինին վատություն չանես: Եթե կարող ես լավը անել՝ արա՛, վատը մի՛ արա:

Ձեր բնավորության այդ գիծը Ձեզ թատերախմբում չի՞ խանգարում:

-Լավություն անելը, բարությունն ամբողջ կյանքում ու բոլոր իրավիճակներում է խանգարում: Որովհետև կյանքում միշտ բարի մարդկանցից շատ են օգտվում: Գիտեն՝ ամեն ինչ կանի: Եթե նա քեզ տրվեց, սիրեց՝ ամեն ինչ կանի քեզ համար: Դրա համար պետք է բարություն անել այն մարդկանց, որոնք արժանի են: Կյանքը դա է ցույց տալիս:

«Բոլորին լավություն չանել» մտքին փուլ առ փո՞ւլ եք հասել, կյանքի դաժան օրինակներո՞վ:

-Կյանքն է ցույց տալիս, որ այո՛, բոլորն արժանի չեն բարության: Ոչ բոլորին պետք է տաս քո սիրտը, քանի որ շատ հաճախ այդ սիրտը կարող են կոտրել ու գցել ոտքերի տակ:

Միլիտոն Կիրակոսյան-8

Թատրոնում եղե՞լ է, որ Ձեզ կոտրել են, հիասթափվել եք:

-Չէ, բալետային աշխարհում արել եմ այն, ինչ ինձնից հասանելի է: Խաղընկերների հետ էլ նորմալ հարաբերությունների մեջ եմ, ոչ մեկի հետ վեճ չեմ ունեցել: Ես իմ դրականը միշտ պահում եմ: Իմ հանդեպ էլ են դրական: Եթե մեկին ասում ես «ջան», դժվար քեզ ասեն «չոռ»: Ամեն ինչ փոխադարձ է:

Բալետում ընկերություն կա՞:

-Կա, իհարկե կա: Ես ունեմ ընկերներ, ամենաշատը թատրոնում շփվում եմ Անդրանիկ Աբովյանի հետ: Մենք դեռ դպրոցից ենք ընկերություն անում: Իրար օգնում ենք, խորհուրդ տալիս: Բացի Անդրանիկից, իմ մնացած խաղընկերների ուրախությամբ, հաջողությամբ էլ միշտ ուրախանում եմ, ու երբեք չեմ թաքցնում դա, արտահայտվում եմ: Դա ինձ էլ է ուրախացնում: Երբեք չեմ նեղվում, որ կարող են իմ խաղընկերները լավ պարել:

Շատերն այդ «նեղվելն» անվանում են մրցակություն:

-Դա նախանձ է: Չգիտեմ՝ բարի նախանձ լինում է, թե ոչ: Չեմ հավատում դրան: Ամեն տեղ էլ կան նախանձ մարդիկ: Անկեղծ ասած՝ այդ հարցում չեմ խորացել: Ես միշտ իմ ուշադրությունը սևեռել եմ իմ աշխատանքի, դերերի վրա, ու նախանձին, նեղվելուն ուշադրություն չեմ դարձրել:

Միլիտոն Կիրակոսյան-9